• σε αυτούς που αποτελούσαν τμήματα της οχύρωσης των κάστρων με αμυντικό χαρακτήρα,
• στους πύργους-οικίες που ήταν συνήθως παραθεριστικά θέρετρα των αρχόντων, με βοηθητικά κτίσματα γύρω τους (αποθήκες, φούρνους, σταύλους, πατητήρια) και
• στα πυργομονάστηρα, που αποτελούσαν ορθόδοξα μοναστήρια, με μορφή πύργου για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των πειρατικών επιδρομών.

Οι κυριώτεροι πύργοι της Νάξου είναι:

• Πύργος Della Rocca Barozzi στο κάστρο της χώρας (Δείτε Ενετικό Μουσείο)
• Πύργος των Crispi - Γλέζου στο κάστρο της χώρας. Είναι ένας από τους 12 ή 9 ή 7 πύργους που κτίστηκαν περιμετρικά του κάστρου, και σώζεται στην αρχική του μορφή. Ο πύργος είναι γνωστός και σαν της Απεραθίτισσας που σύμφωνα με νεώτερες απόψεις κτίστηκε τον 15ο αιώνα.
  Σήμερα στεγάζει το Βυζαντινό Μουσείο, μετά την δωρεά του από την οικογένεια Γκλέζου στην Αρχαιολογική Υπηρεσία.
  Η είσοδός του βρίσκεται μετά την Τρανή Πόρτα στο εσωτερικό του κάστρου. Το εντυπωσιακό οικόσημο των Barozzi (στέμμα, ξίφος, φτερό και παράσημα), στολίζει το υπέρθυρο της εισόδου, ενώ το οικόσημο των Crispi (τρεις ρόμβοι, διακοσμημένοι με φύλλα αμπέλου), στολίζει το υπέρθυρο της εσωτερικής πόρτας, η οποία οδηγεί στη μεγάλη σάλα του πύργου
  Η σάλα του πύργου είναι εντυπωσιακή και η θέα από την ταράτσα του μοναδική, δίνοντας την δυνατότητα άμεσης επόπτευσης για πιθανό κίνδυνο.
  Αρχικοί ιδιοκτήτες ήταν οι Crispi, ενώ μετέπειτα ανήκε στην ιδιοκτησία του διοικητή της Βλαχίας Φραγκόπουλου ή Αγά. Κατόπιν πέρασε στην ιδιοκτησία του Μεγάλου Διερμηνέα της Υψηλής Πύλης Barozzi, με τελικό ιδιοκτήτη τον Π. Γκλέζο.
  
• Πύργος του Μπαζαίου ή Μοναστήρι του Τίμιου Σταυρού στο Σαγκρί. Το καστρομονάστηρο βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τη Χώρα (12ο χλμ. του δρόμου προς το εσωτερικό του νησιού). Το αρχικό κτίριο κτίστηκε περίπου το 12ο αιώνα, περνώντας στα χέρια των Βενετών μετά το 1207 και στη συνέχεια το 1554 πάλι στην ορθόδοξη Εκκλησία.
  Με την πάροδο των ετών έγινε η οχύρωση για την απόκρουση των πειρατών, πέρνοντας την σημερινή πυργοειδή μορφή τον 17ο αιώνα. Μετά την διάλυσή του το 1833 με το διάταγμα των Βαυαρών και προς το τέλος του 19ου αιώνα αποκτήθηκε από την οικογένεια Μπαζαίου (Basegio).
  Από το 2000 χρησιμοποιείται ως πολιτιστικό κέντρο, φιλοξενώντας εκθέσεις, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
• Πύργος του Φραγκόπουλου - Δέλλα Ρόκα στο Κουρουνοχώρι (Μέλανες). Από τους πιο παλιούς πύργους του νησιού με την ύπαρξή του να μαρτυρείται από τον 14ο αιώνα.
  Σύμφωνα με τις παραδόσεις στην περιοχή αυτή δολοφονήθηκε ο δούκας Nicolo dalle Carceti από τον Crispo το 1383.
• Πύργος Γκρατσία - Μπαρότση - Φραγκόπουλου στο Χαλκί. Επιβλητικός πύργος που ανήκε στην οικογένεια των Barozzi, μία από τις ισχυρότερες της Νάξου
  
• Πύργος Χειμάρρου νοτιοανατολικά του νησιού και του όρους Ζευς, κοντά στην περιοχή του Κλειδού. Ο Πύργος του Χειμάρρου είναι ακόμη ένα σημείο αναφοράς για τη Νάξο. Στο εντυπωσιακό καλοδιατηρημένο αμυντικό οικοδόμημα του 4ου αι. π.Χ. ο κυκλικός πύργος ύψους 15 μ. δεσπόζει επιβλητικά.
  Είναι κτισμένος με διπλό τοίχο από ντόπιο μάρμαρο. Η είσοδός του είναι στη νότια πλευρά και το μοναδικό παράθυρο βρίσκεται στο ύψος των 10 μ. Στο εσωτερικό του διακρίνονται το ισόγειο με τρεις ορόφους που συνδέονται με μαρμάρινη σκάλα.
  Χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο και οι στενές πολεμίστρες υπενθυμίζουν τον αμυντικό χαρακτήρα του κτίσματος.
  
• Παλαιόπυργος της Πλάκας ανάμεσα στο χωριό Τρίποδες (Βίβλος) και την παραλία της Πλάκας. Είναι αρχαίος ελληνικός πύργος, που ανήκει μάλλον στην μυκηναϊκή περίοδο.
• Πύργος - Μονή της Υψηλοτέρας στη Γαλήνη. Είναι οθόδοξο καστρομονάστηρο, χτισμένο πιθανά το 1620 από την ορθόδοξη οικογένεια των Κόκκων, οι οποίοι ήταν σφοδροί πολέμιοι του φραγκικού φεουδαλισμού κατά την τουρκοκρατία, συντελώντας με τους αγώνες τους, στη σταδιακή κατάργησή του.
  Αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα φρούρια στο νησί οχυρομένο με πολεμίστρες και ζεματίστρες, για τον φόβο των πειρατών.
  Το μοναστήρι βρίσκεται μέσα στον Πύργο Αγγελοπούλου με την μεταβυζαντινή εκκλησία στο κέντρο της εσωτερικής αυλής του.
  Ο στρογγυλός πύργος διαθέτει πολεμίστρες, επάλξεις, ζεματίστρα και μεγάλους χωρίς ανοίγματα τοίχους, θυμίζοντας φρούριο και όχι μοναστήρι.
• Πύργος - Μονή Φανερωμένης. Βρίσκεται λίγο έξω από τις Εγγαρές στη βορειοδυτική Νάξο. Κτίσμα των τελών του 16ου αιώνα με φορητές εικόνες και παλαιότερα με πλούσια βιβλιοθήκη. Σύμφωνα με αναφορές των ντόπιων, κάποτε οι μοναχοί αντιστάθηκαν στους πειρατές με όπλο τους τις κυψέλες των μελισσών που εκσφενδόνιζαν εναντίον τους.
  Σήμερα η εκκλησία λειτουργεί με ιερέα που την επισκέπτεται.
  
• Πύργος - Μεσαιωνικό Οχυρό στην Αγιά. Βρίσκεται στην περιοχή της Αγιάς σε στρατηγικό σημείο, στο βόρειο άκρο του νησιού. Ανήκε στην οικογένεια των Κόκκων, άλλης μιας ισχυρής οικογένειας ορθοδόξων της ματαμεσαιωνικής Νάξου.
  Χρονολογείται κατά τον 17ο αιώνα, ενώ το 1992 έπαθε σημαντικές ζημιές από πυρκαγιά.
  
• Πύργος Παλαιολόγου στο Σαγκρί. Βρίσκεται λίγο έξω από το Σαγκρί και ανήκε στην οικογένεια Barozzi. Εχει κατασκευαστεί στο τέλος του 17ου αιώνα.
• Πύργος του Μαρκοπολίτη - Παπαδάκη στους Ακάδημους.
• Πύργος του Μαρκοπολίτη στο Κεραμί. Είναι από τους ελάχιστους πύργους που δεν κτίστηκαν από τους Ενετούς. Ανεγέρθηκε τον 18ο αιώνα από τον Ελληνορθόδοξο άρχοντα Μαρκοπολίτη, ως δείγμα αμφισβήτησης της εξουσίας και της ισχύος των Βενετών της περιοχής.
  
• Πύργος του Barozzi στο Φιλότι. Κτίσμα του 1650 στο κέντρο του Φιλοτίου. Ανήκε στον Barozzi, έναν από τους πιο σημαντικούς και πιο σκληρούς φεουδάρχες της Νάξου.
  
• Πύργος του Μπαρδάνη στην Απείρανθο. Από τους λίγους πύργους που έχουν κτιστεί σε μέρος με υψηλό υψόμετρο (όπως και ο πύργος Ζευγώλη). Είναι γνωστός και με την ονομασία των πρώτων ιδιοκτητών Sforza - Castri που αποτέλεσαν τις πιο σημαντικές οικογένειες του νησιού, με αξιοσημείωτο φέουδο τους την Απείρανθο κατά το 17ο αιώνα.
  Περιήλθε στην οικογένεια των σημερινών ιδιοκτητών του (όπως και ο πύργος Ζευγώλη), αμέσως μετά την επανάσταση του 1821 και την απελευθέρωση της Απειράνθου από την φεουδαρχία.
  
• Πύργος του Ζευγώλη στην Απείρανθο. Κτισμένος πάνω σε βράχο στην είσοδο του χωριού αποτελεί ένα εντυπωσιακό κτίσμα, κατοικία των φεουδαρχών της εποχής. Κατασκευάστηκε τον 17ο αιώνα με αρχικούς ιδιοκτήτες τους Castri και μετέπειτα τους Sommaripa. Περιήλθε στην οικογένεια των σημερινών ιδιοκτητών του, αμέσως μετά την επανάσταση του 1821.
• Πύργος του Μπελώνια στο Γαλανάδο. Θεωρείται από τους παλαιότερους της Νάξου με κατασκευή πριν το 1610 που ανήκε στους Belogna. Ο πύργος εντυπωσιάζει με την επιβλητικότητά του και προσφέρει πανοραμική θέα στη Χώρα της Νάξου.
  Στο προαύλιο του πύργου κτίστηκε σύμφωνα με τις ενδείξεις γύρω στο 1300 ο δίκλιτος ναός του Αγίου Ιωάννου με το ένα κλίτος να είναι ορθόδοξο και το άλλο καθολικό. Σε μια πλευρά του εξωτερικού τοίχου, είναι εντοιχισμένο το οικόσημο της οικογένειας Belogna.
  Σημερινός ιδιοκτήτης του είναι ο Μιχαήλ Μαραγκός, ιδιοκτήτης και του Αρχοντικού των Λορεντάνο, στο Κάστρο της Χώρας
• Πύργος - Μονή του Φωτοδότη Χριστού στο Δανακό. Αποτελεί το αρχαιότερο και σημαντικότερο πυργομονάστηρο της Νάξου, με αγιογραφίες και χρονολογημένες επιγραφές του παραπέμπουν στη βυζαντινή εποχή. Τη μορφή του οχυρού πήρε τον 15ο αιώνα.
  Κτίσμα της βυζαντινής περιόδου, κατασχέθηκε από τους κατακτητές Λατίνους και παραχωρήθηκε το 1227 από τον Μάρκο Α' Σανούδο σε βενεδικτίνους μοναχούς.
  Με την έλευση των τούρκων και την άρση των περιορισμών κατά της ορθόδοξης Εκκλησίας, περιήλθε στη μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου της Πάτμου, που ανήκει μέχρι σήμερα.
  Τελευταία έχουν γίνει εργασίες συντήρησης με τον κίνδυνο κατάρρευσής της να απομακρύνεται.
• Πύργος της οικογένειας Μαρκόπολι, στην Άνω Ποταμιά.
• Πυργάκι της οικογένειας Πραντούνα, στις Εγγαρές.
• Πύργος Όσκελου του 17ου αι., στο Καστράκι. Διαθέτει εξαιρετική θέα προς Πάρο, Ιο, Σίκινο, Φολέγανδρο και άλλα νησιά. κτίστηκε πιθανά τον 17ο αι. και ανήκε στις οικογένειες Conte και Sommaripa.