Ρήγας Βελεστινλής (Φεραίος)

Ο Ρήγας Βελεστινλής γεννήθηκε στο Βελεστίνο το 1757 από ντόπιους γονείς, οι οποίοι του έδωσαν το βαπτιστικό όνομα «Ρήγας», όνομα που συνηθίζονταν στην περιοχή του Πηλίου και της Μαγνησίας. Ως επώνυμο χρησιμοποίησε τον τόπο καταγωγής του το «Βελεστινλής» κατά τη συνήθεια των λογίων της εποχής του. Για τη μόρφωσή του πήγε στη Ζαγορά του Πηλίου στο γνωστό «Ελληνομουσείον», όπου μελετούσε και αρχαία ελληνικά κείμενα. Σε ηλικία περίπου δεκαοκτώ είκοσι ετών φεύγει από το Βελεστίνο και μεταβαίνει στην Κωνσταντινούπολη. Σχετίζεται με τους κύκλους των Φαναριωτών και μαθαίνει ξένες γλώσσες, ενώ παράλληλα αρχίζει το μεταφραστικό του έργο, το οποίο συνεχίζει στο Βουκουρέστι της Βλαχίας, όπου εγκαθίσταται. Εκεί δραστηριοποιείται στο εμπόριο, εισέρχεται στον πνευματικό κύκλο του λογίου και σοφού Δημ. Κανταρτζή και γίνεται «γραμματικός» των ηγεμόνων.

Ο Ρήγας συνέλαβε το μεγαλόπνοο έργο της επανάστασης των σκλαβωμένων του Βαλκανικού χώρου με τις δικές τους δυνάμεις και οραματίσθηκε τη δημιουργία ενός πολυεθνικού, πολυγλωσσικού και πολυθρησκευτικού κράτους μετά το γκρέμισμα της οθωμανικής απολυταρχικής τυραννίας. Θεωρείται από τις μοναδικές φυσιογνωμίες του ελληνικού και βαλκανικού χώρου: Διαφωτιστής, επαναστάτης, πολιτικός νούς, στρατιωτικός νους, μάρτυρας, εθνεγέρτης και οραματιστής μιας δημοκρατικής, αντιπροσωπευτικής πολιτείας.

Αφού πήρε διαβατήριο από τις Αυστριακές αρχές, οι οποίες δεν είχαν αντιληφθεί το παραμικρό από την επαναστατική κίνηση του Ρήγα αν και ήταν υπό παρακολούθηση, φθάνοντας στην Τεργέστη προδίδεται από ένα τυχάρπαστο ΄Ελληνα έμπορο με αποτέλεσμα να συλληφθεί. Μετά από έξι μήνες ανακρίσεις και βασανιστήρια παραδόθηκε από τους Αυστριακούς μαζί με άλλους επτά Συντρόφους τους στον πασά του Βελιγραδίου, όπου και στραγγαλίσθηκε στο Πύργο Νεμπόϊζα και τα σώματά τους ρίχθηκαν στα νερά του Δούναβη τον Ιούνιο του 1798.

Εργα του Ρήγα: α) «Σχολείον των ντελικάτων εραστών», το οποίο αποτελεί την αρχή του ελληνικού μυθιστορήματος. β)«Φυσικής απάνθισμα», στο οποίο μεταφράζει κομμάτια από την Γαλλική Εγκυκλοπαιδεία του Ντιντερώ και αναγράφει τη θαυμάσια φράση «΄Οποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά» και επί πλέον μας δίνει την πληροφορία ότι μεταφράζει το βιβλίο «Πνεύμα των νόμων» του Μοντεσκιέ, στοιχείο που δείχνει ότι από πολύ νωρίς απασχολούσαν τον Ρήγα τα πολιτικά και κοινωνικά θέματα. γ) «Νέος Ανάχαρσις», στο οποίο δείχνει τη δόξα των αρχαίων Ελλήνων και τονώνει κατ' αυτόν τον τρόπο την αυτοσυνειδησία των σκλαβωμένων. δ) «Ο Ηθικός Τρίπους», στο οποίο περιέχεται το έργο «Τα Ολύμπια» και στο οποίο δίνει την πληροφορία ότι τα ολυμπιακά αγωνίσματα διατηρούνταν στη Θεσσαλία και σε όλη την Ελλάδα. ε) Εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον οποίο προφέρει τον στους σκλαβωμένους ως πρότυπο ανδρείας και αποφασιστικότητας. στ) Τη μεγαλειώδη δωδεκάφυλλη «Χάρτα της Ελλάδος», και τους χάρτες της Βλαχίας και της Μολδαβίας, που αποτελούν πολιτικοί χάρτες του κράτους του. ζ) «Στρατιωτικόν Εγκόλπιον», βιβλίο περί πολεμικής τέχνης. η) Τα επαναστατικά τραγούδια «Θούριος» και «Υμνος πατριωτικός», με τα οποία εμψύχωνε τους σκλαβωμένους. θ) «Νέα Πολιτική Διοίκησις», όπου περιέχεται η Επαναστατική Προκήρυξη, τα Δίκαια του Ανθρώπου και το Σύνταγμα για το κράτος που θα δημιουργούσε μετά την επανάσταση.


Ανθιμος Γαζής

Κληρικός και δάσκαλος, συνέβαλε στην εκπαιδευτική προσπάθεια των λογίων της εποχής του, καθώς και στην οργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης. Ασχολήθηκε με την εκδοτική επιμέλεια, τη μετάφραση και τη συγγραφή μεγάλου αριθμού έργων και διετέλεσε εκδότης του περιοδικού Ερμής ο Λόγιος, ενώ αργότερα υπήρξε αρχηγικό μέλος της Φιλικής Εταιρίας συμμετέχοντας ενεργά στα πολιτικά και στρατιωτικά δρώμενα του 1821. Καταγόταν από φτωχή οικογένεια από τις Μηλιές του Πηλίου, όπου και γεννήθηκε. Οι γονείς του, Παναγιώτης και Μαρία Γκάζαλη, είχαν αποκτήσει εφτά ακόμη παιδιά. Ο Γαζής -του οποίου το κοσμικό όνομα ήταν Αναστάσιος- έμεινε ορφανός από πατέρα σε ηλικία τριών ετών.
Διδάχθηκε τα εγκύκλια μαθήματα στη γενέτειρά του κοντά στον Άνθιμο Παπαπανταζή καθώς και σε σχολείο της Ζαγοράς, ενώ στα δεκαέξι του χρόνια χειροτονείται διάκονος και τον επόμενο χρόνο πρεσβύτερος [Χατζηφώτης, 1965: 99].
Το 1789, με την οικονομική ενίσχυση του συγχωριανού του Αγγελή Μαρμαρά, μεταβαίνει στη Βιέννη για να συμπληρώσει τη μόρφωσή του. Μαθαίνει ξένες γλώσσες, μελετά φυσική και μαθηματικά και έρχεται σε επαφή με 'Ελληνες και ξένους λογίους. Δραατηριοποιείται για την προώθηση άλλων κοινωφελών σκοπών πνευματικού περιεχομένου. Από το 1811 συμμετέχει με τον Γρηγόριο Κωναταντά στην προσπάθεια για την δημιουργία ανώτερης σχολής στις Μηλιές του Πηλίου αναλαμβάνοντας να συγκεντρώσει τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους από κοινού με βιβλία και όργανα διδασκαλίας. Η περαιτέρω δράση του θα αποκτήσει σταδιακά και πολιτικό χαρακτήρα. 'Εχοντας παραιτηθεί από τη θέση του εφημέριου στο ναό του Αγίου Γεωργίου (Οκτώβριος 1815), αναχωρεί στα 1816 για την Οδησσό πιθανότατα με σκοπό να εξασφαλίσει συνδρομές για τη σχολή του Πηλίου. Εκεί, παρά τις αρχικές του αντιρρήσεις θα μυηθεί από τους Σκουφά και Τσακάλωφ στη Φιλική Εταιρία για να λάβει γρήγορα σημαντική θέση στην ιεραρχία του κινήματος [Δημαράς, 1998: 379]. Θα ακολουθήσει επίσκεψή του στην Κωνσταντινούπολη για να προβεί εν συνεχεία σε διετή περιοδεία στον ελλαδικό χώρο (1817-18) -αρχικά στη Φωκίδα και κατόπιν σε περιοχές της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας- ως απεσταλμένος των Φιλικών.
Η δράση του θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου έχοντας κατηχήσει πολλούς οπλαρχηγούς της ευρύτερης περιοχής, θα κηρύξει τελικά την 1η Μαίου του 1821 την επανάσταση στις Μηλιές και και κατόπιν σε άλλες περιοχές του Πηλίου [Χατζηφώτης,1969: 94]. Προς το τέλος της ζωής του ο Γαζής στρέφεται στην εκπαίδευση αναλαμβάνοντας τη διεύθυνση σχολής στην Τήνο και κατόπιv στην Ερμούπολη της Σύρου. Εκεί πεθαίνει τελικά, στις 28 Νοεμβρίου, ( 1Ο Δεκεμβρίου) του 1828. Με τη διαθήκη του κληροδοτεί τμήμα της περιουσίας του στη σχολή που ο ίδιος είχε ιδρύσει στις Μηλιές.


Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Το όνομά του είναι συνυφασμένο με το νησί της Σκιάθου που έχει κάθε λόγο να αρώνει για τον συγγραφέα του. Γεννήθηκε στη Σκιάθο στις 3 Μαρτίου του 1851. Τελείωσε το δημοτικό και τις δύο πρώτες τάξεις του ελληνικού σχολείου στη Σκιάθο. ,Φοίτησε σε σχολεία της Σκοπέλου, του Πειραιά και τελικά πήρε απολυτήριο Γυμνασίου από τη Βαρβάκειο, το 1874. Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών απ' όπου, όμως, δεν αποφοίτησε, ενώ γράφει το πρώτο λυρικό του ποίημα για τη μητέρα του.
Το 1879 δημοσιεύει το μυθιστόρημα Ο Μετανάστης" στην εφημερίδα "Νεολόγος". Το 1882 άρχισε να δημοσιεύει το μυθιστόρημά του" Οι έμποροι των Εθνών", στην εφημερίδα "Μη χάνεσαl" ενώ. παράλληλα, άρχισε να εργάζεται ως μεταφραστής. Το 1884 άρχισε να δημοσιεύει στην Ακρόπολη" το μυθυστόρημά "Γυφτοπούλα", όπου το διάστημα μεταξύ 1892 και 7 εργάζεται ως τακτικός συνεργάτης.
Μένει στη Σκιάθο από το 1902 ως το 1904. Εκεί δημοσιεύει τη "Φόνισσα". Το 1908 επιστρέψει στην γενέτειρά του, όπου μένει μέχρι το θάνατό του. Πεθαίνει στις 3 lανουαρίου του 1911 από πνευμονία. Στις 22 Νοεμβρίου του 1912 τον τάφο του επισκέπτεται η Μαρία Βοναπάρτη ενώ το 1925 στήνεται η προτομή του, έργο του Θ. Θωμόπουλου.


Δημήτριος Σαράτσης

Γεννήθηκε στον Άνω Βόλο στα 1871. Σπούδασε γιατρός σε Αθήνα και Παρίσι.
Εγκαταστάθηκε στο Βόλο εξασκώντας το επάγγελμά του, ενώ παράλληλα, ασχολήθηκε και με την πολιτική. Το
όνομά του είναι δεμένο με το Ανώτερο Δημοτικό Παρθεναγωγείο Βόλου που είναι μία βασική προοδευτική τομή στη νεοελληνική γλωσσοεκπαιδευτική ιστορία αλλά και την ίδρυση του ΓΣ Βόλου.
Χρημάτισε βουλευτής και υπουργός της Υγιεινής. Πέθανε σε αυτοκινητιστικό δυστύχηματο 1951.





Γρηγόριος Κωνσταντάς

Γεννήθηκε στις Μηλιέςτου Πηλίου, μεταξύ τωv ετών 1753 και 1757. Την είσοδο του Γρηγορίου Kωνσταντά στην ιεροσύνη προετοίμασε η μαθητεία του στο γνωστό διδάσκαλο της Σχολής Μηλεών Άνθιμο Παπαπαvταζή. Άσκησε το λειτούργημα του διακόνου κοντά στον Επίσκοπο Σκοπέλου, ο οποίος τον έστειλε στην Κωνσταντινούπολη για περαιτέρω σπουδές, οι οποίες ολοκληρώθηκαν, αργότερα στο Βουκουρέστι όπου μετέβη παρακινούμενος από τον εκεί Δάσκαλο του Γένους Νεόφυτο Καυσοκαλύβιτο. Πέρα από τις μεταφράσεις σοβαρών, ξενόγλωσσων κειμένων, αξιόλογο παραμένει το έργο της Γεωγραφίας,που έγραψε από κοινού με τον Δανιήλ Φιλιππίδη( 1791}. Η Γεωγραφία συνδυάζει την απεικόνιση της χωρογραφίας με την Ιστορία του πολιτισμού των γεωγραφούμενων τόπων.
Το 1795 αναλαμβάνει θέση διδασκάλου στα Αμπελάκια Θεσσαλίας. Εκεί διδάσκει Αρχαία ελληνικά, Φιλοσοφία και Μαθηματικά. Στα 1803 και 1805 ,αντίστοιχα, οργανώνει νέα επιμορφωτικά ταξίδια σε Βιέννη και Τεργέστη. Επανέρχεται για λόγους υγείας στις Μηλιές, όπου διαμένει μέχρι την έκρηξη της Επανάστασης.
Διατέλεσε έφορος της παιδείας στην πρώτη κυβέρνηση της Ελλάδος. Κατά τη διάρκεια της θητείας του περιόδευσε στις ελεύθερες περιοχές της Ελλάδας, επιθεώρησε τα σχολεία τους , ενώ ανέλαβε μαζί με τους Θ.Φαρμακίδη και Α. Σούτσο την διεύθυνση του Ορφανοτροφείου της Αίγινας, από το οποίο απολύθηκε μετα την δολοφονία Καποδίστρια.
Επέστρεψε στην ακόμη υπόδουλη πατρίδα του, όπου συνέχισε με προσήλωση το διδακτικό και ιεραποστολικό του έργο.
Πέθανε στις 6 Αυγούστου του 1844.


Δημήτριος-Δανιήλ Φιλιππίδης

'Εμαθε τα πρώτα του γράμματα στη γενέτειρά του, τις Μηλιές, από τον διδάσκαλο Άνθιμο, στο ακροατήριο του οποίου συγκαταλέγονται οι Γρηγόριος Κωνσταντάς και Άνθιμος Γαζής. Σύντομα περιβλήθηκε το ιερατικό σχήμα και ιεροδιάκονος πλέον, με το όνομα Δανιήλ, έφθασε στο Άγιον 'Ορος, όπου παρακολούθησε τα μαθήματα της Αθωνιάδος.
Πηγαίνει κατότην στη Χίο όπου σπουδάζει φιλοσοφία και αργότερα στην πρωτεύουσα της Βλαχίας Βουκουρέστι. Η μαθήτευση κοντά στο Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη αποτέλεσε σταθμό στην εκπαιδευτική εξέλιξη του Φιλιππίδη, ο οποίος υιοθετεί το προοδευτικό πνεύμα του δασκάλου του για την πνευματική αναμόρφωση του ελληνικού έθνους. Επηρεασμένος από τον Γαλλικό διαφωτισμό, ο Φιλιππίδης πιστεύει ότι η παιδεία και η επιστήμη χρειάζονται τη φιλοσοφία για να οδηγήσουν στην ηθικη τελειότητα του ανθρώπου.
Με επιτυχία προσφέρει τις υπηρεσίες του στο σχολείο του Ιασίου. Κατά την παραμονή του στις Ηγεμονίες εισέρχεται στον κύκλο του Δημητράκη Καταρτζή. Μαζί με τον Γρηγόριο Κωνσταντά γράφει τη Γεωγραφία, για την εκπόνηση της οποίας είναι σημαντικό ότι οι συγγραφείς βασίστηκαν στην πρoσωπική τους εμπειρία αλλά και τις μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων στις περιοχές που οι ίδιοι δεν μπόρεσαν να επισκεφθούν.
Μετά τη Γεωγραφία, ο Φιλιππίδης θα παραμείνει για πολύ καιρό στη Γαλλία. Ο θάνατός του χρονολογείται το Νοέμβριο του 1832


Θεόφιλος Χατζημιχαήλ

Γεννήθηκε το 1871 (1868 κατ' άλλους) στη Βαρειά της Μυτιλήνης. Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ άρχισε να εργάζεται από μι- κρός και να κερδίζει τα προς το ζην ζωγραφίζοντας, κυρίως τοιχογραφίες σε ξωκλήσια και εκκλησίες, καταστήματα, καφε- νεία και σπίτια. Η δραστηριότητά του σε μια εκτεταμένη περιοχή που, με κέντρο τη Μυτιλήνη, απλώνεται ως τη Σμύρνη και μέχρι την άλλη πλευρά του Αιγαίου, τα χωριά του Πηλίου, το Βόλο και τα προάστιά του, δε θα πρέπει να αποδοθεί στον άστατο χαρακτήρα του αλλά στην παράδοση του πλανόδιου ζωγράφου, της οποίας παραμένει ένας από τους τελευταίους εκπροσώπους.
Μετά το 1899, οπότε εγκαθίσταται στις Μηλιές του Πηλίου, ο Θεόφιλος αρχίζει να γνωρίζει lδιαίτερη επιτυχία. Αποκτά τοπική φήμη, όχι όμως για τη ζωγραφική του αλλά για τη συμπεριφορά του.
Υστερα από πολλές περιπλανήσεις ο Θεόφιλος πέθανε στα 1934 στο νησί του, τη Μυτιλήvη.


Νικόλαος Φιλάρετος

  Γεννήθηκε στις 20 Μαρτίου του 1805 στο Προμύρι του νότιου Πηλίου. Η αγάπη του για το υπόδουλο έθνος τον ωθεί να συγκροτήσει ομάδα από δικούς του και φίλους για να καταταχθεί μ' αυτούς στο σώμα του γαμπρού του Γιώργη Δάμτσα ή Ζορμπά ως ομαδάρχης, πριν ακόμη αρχίσει ο ξεσηκωμός του Πηλίου. Κι όταν ο Γαζής έριξε το σήμα στη Θεσσαλομαγνησία, ο Φιλάρετος με τον οπλαρχηγό του έτρεξε από το Προμύρι στο Βόλο, για να δώσει το μαχητικό του "παρών" στην πολιορκία του κάστρου του Γόλου (Βόλου),
Από το Πήλιο ο Φιλάρετος πήγε κατόπιν στην Εύβοια και τα νησιά των βορείων Σποράδων, με τους άνδρες του Ζορμπά. Μετέβησαν μετά στην 'Υδρα, μετά από διαταγή της κυβέρνησης.
Η προσφορά του Φιλάρετου στο 'Εθνος αναγνωρίζεται από την κυβέρνηση, η οποία του δίνει το βαθμό του ταξιάρχου για την ανδρεία που επέδειξε στους αγώνες, Στα 20 μόλις του χρόνια πολέμησε στη μάχη εναντίον του Ιμπραήμ, κατά την οποία τραυματιζεται βαριά.
Στο Τρίκερι, μετά από πολύωρη και σκληρή μάχη, οι επαναστάτες κατάφεραν να κατατροπώσουν τους Τουρκαλβανούς, κυνηγώντας τους ώς τον Λαύκο.
Στα 1854 κήρυξε την επανάσταση στο Πήλιο, ξεσηκώνοντας τους Πηλιορείτες, Στις 19 Ιουλίου του 1868 ο βασανισμένος αγωνιστής πεθαίνει στο Ξηροχώρι της Eύβοιας, στα 63 του χρόνια.


Κώστας Γαρέφης

Διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο στην επανάσταση του 1854, οπότε μάλιστα είχε καταρτίσει δικό του σώμα επαναστατών. Κατά την επανάσταση του 1878 διετέλεσε μέλος της Προσωρινής Κυβέρνησης του Πηλίου και συvαρχηγός, με το Ζήσιμο Μπασδέκη έλαβε μέρος, μαζί με τον αδελφό του, Δημήτριο ή Κατσούδα, σ' όλες τις μάχες της Μακρινίτσας. Αργότερα, μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, διετέλεσε για δύο τετραετίες Δήμαρχος Μηλεών.


Πέτρος Μάγνης

Είναι το φιλολογικό ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Γ. Κωνσταντινίδη. Γεννήθηκε στα 1880 στη Ζαγορά. Διδάχθηκε τα πρώτα του γράμματα στο Δημοτικό Σχολείο της συνοικίας "Σωτήρας" και στο Σχολαρχείο της γενέτειράς του. Συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Γυμνάσιο τoυ Βόλου, όπου φοίτησε μέχρι το 1900. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ερμούπολη. 'Ηδη είχε αρχίσει να γράφει ποιήματα όπου ανάγλυφα αποτυπώνεται το άγχος του για τη μετρική τελειότητα και την άψογη μορφική διατύπωση, άγχος που τον ακολούθησε ως τελευταία του λογοτεxvίκή πνοή.





Τζιόρτζιο ντε Κίρικο

Η περιπέτεια της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Τζόρτζιο vτε Κίρικο, που γεννήθηκε στο Βόλο, ξεκινά πολύ νωρίς και η καλλιτεχνική του κλίση που προωθείται από το έμπειρο μάτι και χέρι του πατέρα του μηχανικού, εκδηλώνεται πρόωρα.
Στη μετάβαση από την παιδική του ηλικία στην εφηβεία θα αρχίσει η καλλιτεχνική του σταδιοδρομία και η επαφή του με τον καλλιτεχνικό κόσμο. Στα 12 του χρόνια, παράλληλα με τα μαθήματα μουσικής που παρακολουθεί, εγγράφεται από τους γονείς του στην πρώτη τάξη σχεδίου του Πολυτεχνείου της Αθήνας, όπου η κλίση του στη ζωγραφική εκδηλώνεται πλέον έντονα.
Το κλίμα της Σχολής αλλά και ο χαρακτήρας της διδασκαλίας καθορίζεται απο το ύφος της Ακαδημίας του Μονάχου και σ' αυτή τη συστηματική εκπαίδευση ο Τζιόρτζιο ντε Κίρικο κάνει συχνές αναφορές και τονίζει ιδιαίτερα τη σημασία της.




Βαγγέλης Παπαθανασίου

Διεθνούς φήμης είναι η προσωπικότητα και το έργο του συνθέτη Bαγγέλη Παπαθανασίου.
Γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου του 1943 στην Αγριά Βόλου. Ξεκίνησε να παίζει στα τεσσερά του χρόνια ενώ έκανε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση με δικές του συνθέσεις- στα 6 του χρόνια. Στα μαθητικά του χρόνια ήταν σημαντικο, μέλος ενός πολύ σημαντικού ελληνικού συγκροτήματος, των "Forminx". Μετακόμισε στο Παρίσι στα τέλη της δεκαετίας του 60, ιδρύοντας, παράλληλα, "Τα παιδιά της Αφροδίτης", μαζί με τον Ντέμη Ρούσσο και τον ντράμμερ Λουκά Σιδερά. Με το γκρουπ αυτό, μέχρι το 1970 και διαλύθηκε, σημείωσαν μεγάλη επιτυχία στην Ευρώπη. Από τότε ο καλλιτέχνης ξεκινά τη σόλο καριέρα του.
Συνθέτει κυρίως ορχηστρική μουσική και μουσική για κινηματογραφικές εταιρείες.Κατά τη διάρκεια της σταδιoδρoμίας του φλερτάρει με αρκετά ειδη μουσικής και γι αυτό το έργο του εlναι δύσκολο κατηγοριοποιηθεί. Συνδυάζει μουσικά είδη όπως η νεα εποχη, το προοδευτικό ροκ", το "'συμφωνικό ροκ" η space μουσική και η ηλεκτρονική μουσική.