Επιλέξτε στον χάρτη,
την περιοχή που σας ενδιαφέρει |
|
|
|
|
| |
|
 |
Τα "Αρχοντικά" της Καστοριάς |
|
 |
Αρχοντικό
Σκούταρη
Κτίστηκε γύρω στα 1770 στη νότια πλευρά της πόλης
στην παραλιακή οδό Ορεστιάδος.
Ανήκε στην οικογένεια Σκούταρη με την διάταξη των
χώρων να είναι σε σχήμα Π. Τα ανοίγματα του ισογείου
είναι στενόμακρα και τα παράθυρα του πρώτου ορόφου
είναι τοξοτά, σχετικά μικρά με την προστασία κιγκλιδωμάτων.
Τα παράθυρα του δευτέρου ορόφου ξεχωρίζουν για το
μεγαλύτερο μέγεθός τους.
Η κεντρική είσοδος του κτιρίου βρίσκεται στη νότια
πλευρά ανάμεσα από τα δύο υπόγεια που καταλήγει
σε ξύλινη σκάλα η οποία οδηγεί στην εσωτερικά στοά
η οποία επικοινωνεί με τα χειμερινά δωμάτια του
πρώτου ορόφου. Στην άκρη της στοάς υπάρχει υπερυψωμένο
κιόσκι ως χώρος παραμονής των γυναικών για τις εργασίες
του χειμώνα.
Στο δεύτερο όροφο κυριαρχεί το δοξάτο ή δοξάτος (κεντρικός
χώρος υποδοχής) με την υπέροχη θέα της λίμνης.
Αρχοντικό Μπασάρα
Στη οδό Βυζαντίου, ένα μικρό λιθόστρωτο δρόμο στο
Ντολτσό, θα δείτε το αρχοντικό Μπασάρα, που αποτελείται
από ισόγειο, μεσοπάτωμα και έναν όροφο. Κτίστηκε
το 18ο αιώνα από τον κυρ Μιχάλη, Κωνσταντινοπολίτη
έμπορο και είχε ξύλινο ανοιχτό εξώστη.
|
|
Η κάτοψή του είναι ένα μακρόστενο ορθογώνιο, χωρισμένο
από τοίχο παράλληλο με τη μεγάλη διάσταση σε δύο
τμήματα. Το βορινό είναι ένας στενόμακρος χώρος
που κοιτάζει στην αυλή, ενώ στο άλλο βρίσκονται
τα δωμάτια, τόσο στο πάτωμα όσο και στον όροφο.
Ενας μακρόστενος πλακοστρωμένος χώρος καταλήγει
στην είσοδο του ισογείου, που οδηγεί στην ξύλινη
σκάλα προς τους ορόφους.
Ο ισόγειος διαμορφωμένος χώρος χρησιμεύει σαν αποθήκη
και στο μεσοπάτωμα στο βέρειο τμήμα της κάτοψης
υπάρχουν τα δύο χειμερινά δωμάτια με τζάκι.
Στον όροφο βρίσκονται οι χώροι υποδοχής και το δοξάτο
ή δοξάτος, ένας ενιαίος χώρος με δύο υπερυψωμένα
τμήματα στο ανατολικό μέρος.
Αρχοντικό Τζιάτα
Εχει κατασκευστεί το 1882, όπως αναφέρεται η επιγραφή
του στην δυτική είσοδο. Κύριο χαρακτηριστικό αυτής
της εποχής είναι το περίτεχνο σαχνισί με φουρούσια,
καμπύλο γείσο και ανοίγματα που φέρουν ημικυκλική
απόληξη, που κοσμεί τη νότια πλευρά.
Το τριώροφο αρχοντικό ανήκει στον τρίτο τύπο των
αρχοντικών της Καστοριάς, με αρκετές κακές παρεμβάσεις
που έχουν αλλοιώσει την αρχική του μορφή.
Ξεχωρίζει η νότια πλευρά με την κύρια είσοδο με
μόνη παρέμβαση την προσθήκη μεταλλικού εξώστη στο
δεύτερο όροφο.
Στην ανατολική, βόρεια και δυτική πλευρά έχουν προστεθεί
αργότερα εξώστες, κλιμακοστάσια, και αποθήκες.
Τέλος και στην κάτοψη μεταγενέστερη τοιχοποιοϊα
διαίρεσε το κτίσμα σε δύο αυτόνομα τμήματα. |
 Αρχοντικό
Τζώτζα
Η βόρεια πλευρά της πόλης και η συνοικία Απόζαρι
φιλοξενεί το αρχοντικό Τζώτζα, που είναι απόλυτα
εναρμονιοσμένο με τα διπλανά κτίρια καθώς και με
το σύστημα δόμησης του τμήματος της πόλης.
Το κτίριο παρουσιάζει την τελευταία εξέλιξη από
τους τρεις διαφορετικούς τύπους αρχοντικών της Καστοριάς
που κατασκευάστηκαν από τον 17ο μέχρι και τον 19ο
αιώνα.
Το σχήμα του είναι εγγεγραμμένου σταυρού μέσα σε
τετράγωνο που φαίνεται σε όλους τους ορόφους και
αποτελεί την πρώτη έκδοση από μια ομάδα αρχοντικών
όπως των Παπατέρπου, Βεργουλέικα, Δεληδόνα, Μητούση.
Απουσιάζουν τα προεξέχοντα σαχνισιά, χαρακτηριστικό
των αρχοντικών του 18ου αιώνα ενώ διαθέτει πολλά
ανοίγματα στον πρώτο και δεύτερο όροφο που χαρίζουν
πολύ φως. Αρκεί να αναφέρουμε πως μόνο η βορεινή
πλευρά έχει 22 παράθυρα που κλείνουν εξωτερικά με
ξύλινα κανάτια και ανοίγουν με το κατακόρυφο σύστημα.
Προστατεύονται δε, με μεταλλικά κιγκλιδώματα.
Χαρακτηριστικά είναι τα κιγκλιδώματα των παραθύρων
του πρώτου ορόφου που προεξέχουν τόσο, ώστε να μπορεί
κανείς να βλέπει εάν κάποιος πλησιάζει στην είσοδο.
Οι ξύλινες κατασκευές (εξώπορτες, σκάλες, πατώματα,
ταβάνια, στέγη, πατάρια), είναι από ξύλο πεύκου
και καστανιάς.
Η απλότητα της εξωτερικής όψης διακόπτεται στη νότια
πλευρά από κατακόρυφη εσοχή στην κεραία του εγγεγραμμένου
σταυρού, ενώ στη βόρεια πλευρά, περίπου στο κέντρο
της πρόσοψης και πάνω από την είσοδο, γίνεται προεξοχή,
η οποία συγκρατείται από δύο ξύλινες κολώνες που
πατούν στο πλατύσκαλο της εισόδου.
Αρχοντικά Βεργού
H κάτοψη των αρχοντικών ανήκει στον τελευταίο αρχιτεκτονικό
τύπο των παραδοσιακών αρχοντικών της Καστοριάς.
Έχουν σχήμα εγγεγραμμένου σταυρού μέσα σε τετράγωνο.
Τα σαχνισιά τους χρησιμοποιούνται συγκρατημένα μόνο
στη νότια και βόρεια πλευρά τους αντίστοιχα, εκεί
που ο χώρος είναι ελεύθερος.
Οι μετωπικές όψεις των αρχοντικών είναι μεταξύ τους
κάθετες, όπως κάθετες είναι και οι ανατολικές, δίνοντας
ένα φρουριακό χαρακτήρα.
Η απλότητα στις εξωτερικές όψεις διακόπτεται στην
ανατολική πλευρά από κατακόρυφες εσοχές στις κεραίες
των εγγεγραμμένων σταυρών του κάθε κτιρίου.
Το αρχοντικό Α. Βεργού έχει την είσοδό του στη νότια
πλευρά, που υπάρχει μακρόστενη αυλή, ενώ το άλλο
έχει την είσοδό του στη βόρεια πλευρά.
Οι χώροι των δύο αρχοντικών (υπόγεια, ισόγεια),
είναι προσαρμοσμένα στο έντονα επικλινές έδαφος
και γίνονται ωφέλιμα προς την ανατολική πλευρά.
Χρησιμοποιούνταν δε ως αποθηκευτικοί χώροι.
Η χώρος διαμονής κατά την διάρκεια του χειμώνα βρίσκετια
στον πρώτο όροφο ο οποίος διαθέτει λιθόκτιστους
τοίχους αρκετού πάχους. Διαθέτουν από τέσσερις οντάδες
στις γωνίες και ένα κεντρικό χώρο στο σχήμα του
σταυρού. Η διακόσμηση είναι ανάλογη με την χρησιμότητα
του κάθε δωματίου.
Η θερινή κατοικία βρίσκετια στον δεύτερο όροφο με
την κατασκευή τους να είναι πιο ελαφριά (τσατμάδες)
και πιο λεπτούς τοίχους. Τα ανοίγματα είναι πιο
πολλά και ηα διακόσμηση αυτών των χώρων είναι πιο
έντονη ενώ διαθέτουν και ξύλινα ταβάνια.
 Αρχοντικό
Νατζή
Βρίσκεται στην οδό Βυζαντίου στο Ντολτσό, απέναντι
από το αρχοντικό Μπασάρα και κοντά στο αρχοντικό
των αδελφών Εμμανουήλ.
Tο αρχοντικό Νατζή, κτίσμα του 18ου αιώνα, είναι
γνωστό
για την ιδιόμορφη κάτοψη, την πλούσια εσωτερική
του διακόσμηση, την τοιχογραφημένη άποψη της Κωνσταντινούπολης
και τους φεγγίτες με τα πολύχρωμα βιτρώ.
Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζεται στη διάταξη
των χώρων και στην κάτοψη του σπιτιού. Από ένα τετράπλευρο
εξέχει ένα σκέλος σε αμβλεία γωνία. Στο ισόγειο
διαμορφώνεται ένα υπόστεγο με τρεις κολώνες. Η είσοδος
στον πρώτο όροφο γίνεται από εξωτερική σκάλα που
κλείνει με καταπακτή.
Τοιχογραφίες με φυτικά θέματα που συνδυάζονται με
κτίρια, σώζονται στο μικρό θολωτό δωμάτιο με την
επιχρισμένη και ζωγραφισμένη οροφή. Οι πιο πλούσια
διακοσμημένοι χώροι είναι το το δοξάτο ή δοξάτος
και ο καλός οντάς στο δεύτερο όροφο, όπου δεσπόζει
η απεικόνιση της Κωνσταντινούπολης ανάμεσα σε απεικονίσεις
φυτικών και ζωικών θεμάτων (πουλιά, λιοντάρια) που
επαναλαμβάνονται και στη ξυλόγλυπτη διακόσμηση.
Ανήκει στον πρώτο τύπο αρχοντικών της περιοχής,
των οποίων η αντιπροσωπευτική όψη στρέφεται προς
την εσωτερική αυλή, ενώ το σαχνίσι του καλού οντά
καταλαμβάνει τη νοτιοδυτική γωνία.
 Αρχοντικό
των Αδελφών Εμμανουήλ
Κτίστηκε το 1750 και σώζεται ο ανοικτός εξώστης
του. Οι αδελφοί Εμμανουήλ ήταν μορφωμένοι Καστοριανοί
που διακρίθηκαν για την πατριωτική τους δράση ως
μέλη της Ελληνικής κοινότητας της Βιέννης.
Σήμερα σταγάζει το Mουσείο Ενδυματολογίας που η
λειτουργία του βασίζεται στην προσπάθεια του μουσικοφιλολογικού
συλλόγου "Αρμονία", που εργάζεται
και
φροντίζει για τον εμπλουτισμό και τη συμπλήρωσή
του. |
Αρχοντικό
Νεραντζή Αϊβάζη
Σε μικρή απόσταση από το αρχοντικό Νατζή και το
αρχοντικό των αδελφών Εμμανουήλ στην οδό Καπετάν
Λάζου 12, βρίσκεται το αρχοντικό Νεραντζή Αϊβάζη
που στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο της πόλης.
Το αρχοντικό χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα και
μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '60 ανήκε στην οικογένεια
Ν. Αϊβάζη.
Ξεχωριστή εντύπωση προκαλεί η τοιχογραφία που κοσμεί
εσωτερικά το κτίριο, με θέμα ένα νοσταλγικό τοπίο
της Κωνσταντινούπολης.
Η
κάτοψη του σπιτιού είναι διαμορφωμένη σε σχήμα Π,
χωρίς τις συνήθεις προεξοχές ("σαχνισιά").
Το σπίτι έχει ισόγειο, μεσοπάτωμα και όροφο.
Στο μεσοπάτωμα, το λεγόμενο "εργαστήρι της
γούνας" έχει ζωγραφισμένη την οροφή και το
κοίλο γείσο κάτω από αυτή, με κτίρια σε τοπίο.
Φυτικά θέματα κοσμούν τους τοίχους του δοξάτου στο
δεύτερο όροφο καθώς και τους τοίχους του "καλού
οντά", στον οποίο απεικονίζεται η "Βενετία
κατά την φαντασίαν του ζωγράφου".
Το σπίτι ήταν ζωγραφισμένο στο μεγαλύτερο μέρος
του, όμως όταν οι ιδιοκτήτες ασβέστωσαν τους τοίχους,
μετά από συμβουλή
των γιατρών, για να προλάβουν τη φυματίωση, χάθηκαν
πολλά από τα διακοσμητικά. Στο υπόστεγο του αρχοντικού
βρίσκονται το ζυμωτήριο, το κελάρι των τροφίμων
και η αποθήκη των κρασιών.
Ανήκει στο Δήμο Καστοριάς και την επίβλεψή του έχει
ο Μουσικοφιλολογικός Σύλλογος "Αρμονία"
Ο πλούσιος διάκοσμος του δοξάτου, τα ζεστά φιλόξενα
δωμάτια, οι παλιές φωτογραφίες, ο καλός οντάς, το
μαγαζάκι όπου ράβονταν τα αποκόμματα γούνας με το
βελόνι, καθώς και τα εφόδια των υπογείων, μεταφέρουν
τον επισκέπτη νοερά στο παρελθόν, προσφέροντας πλήθος
στοιχείων για τον πολιτισμό και την ευμάρεια των
κατοίκων της Καστοριάς. |
 |
Αρχοντικό
Τσιατσαπά
Το αρχοντικό Τσιατσαπά είναι το παλαιώτερο αρχοντικό
της Καστοριάς στη γειτονιά Απόζαρι.
Πρόκειται για κτίριο μεγαλόπρεπο με ορθογώνια κάτοψη,
τρεις ορόφους και ισόγειο. Πλούσια διακοσμημένοι,
με τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτα, είναι οι χώροι του
τρίτου ορόφου, αν και σε ορισμένα σημεία έχουν υποστεί
ανεπανόρθωτες καταστροφές.
Παρατηρούμε ότι το ισόγειο δεν έχει παράθυρα αλλά
μερικές οριζόντιες σχισμές για τον αερισμό των χώρων.
Εντυπωσιακές αλλά και σημαντικές για τη γνώση της
λαϊκής ζωγραφικής
είναι η τοιχογραφία μιας φανταστικής πόλης σε τοίχο
του δοξάτου και η σχηματική παράσταση της Κωνσταντινούπολης
στο νοτιοδυτικό δωμάτιο (μεσημβρινό οντά) του τρίτου
ορόφου, χρονολογημένη με επιγραφή στα 1798.
Το αρχοντικό του Τσιατσαπά βρίσκεται στη συνοικία
Απόζαρι, στη βόρεια παραλία της λίμνης. Χτίστηκε
στις αρχές του 18ου αι. από τον άρχοντα Μόραλη.
Επισκευές πρέπει να έγιναν το 1754 από τον Τσιατσιαπά,
όπως φανερώνει επιγραφή σε τοίχο της νότιας πλευράς
καθώς και σε τοιχογραφία "οντά". |
 |
|
Προτάσεις διαμονής, διασκέδασης και αγορών στην περιοχή της Καστοριάς |
|
|
|
| ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ |
|
|
 Εξερευνήσεις |
|
|
|
 |
|
| |
|
|
|
Διαμονή στη Καστοριά
