Ο αρχαιολογικός χώρος του Δισπηλιού και το Οικομουσείο, βρίσκονται σε απόσταση 7 χλμ από την πόλη της Καστοριάς, στη νότια πλευρά της λίμνης. Εδώ έχει ανασκαφεί ένας λιμναίος οικισμός της Νεότερης Νεολιθικής Περιόδου, που αναπτύχθηκε γύρω από τη λίμνη, από τα μέσα της 6ης μέχρι και τα μέσα της 4ης χιλιετίας π.Χ.

Με τη δημιουργία του Οικομουσείου, που εντάχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος "Life" από το 1966, και είναι σε λειτουργία από το 2000, επιχειρήθηκε μια πιστή αναπαράσταση του οικισμού που δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να προσεγγίσει καλύτερα τον τρόπο ζωής των κατοίκων του.

Στο διαμορφωμένο χώρο υπάρχουν καλύβες πάνω σε πασσαλόπηκτες πλατφόρμες, κατασκευασμένες σε φυσικό μέγεθος και υλικά παρεμφερή με τα αυθεντικά.
Κορμοί δέντρων χρησιμοποιήθηκαν για τον σκελετό, λεπτά κλαριά πλεγμένα με σκοινί για τους τοίχους, λάσπη από τη λίμνη για τον «σοβά» και άχυρα για τις στέγες.

Στο εσωτερικό αυτών των κατοικιών των Νεολιθικών ανθρώπων της λίμνης, υπάρχουν αντικείμενα καθημερινής χρήσης.
Πήλινα αγγεία, όπως φιάλες, κύπελλα, φρουτιέρες και χύτρες, εργαλεία από πυριτόλιθο ή από οστά, καλάθια και μια μικρή εστία φωτιάς, δίνουν μια σαφή εικόνα για τη ζωή και τις ασχολίες των κατοίκων.