Επιλέξτε στον χάρτη,
την περιοχή που σας ενδιαφέρει |
|
|
|
|
| |
|
 |
Ιστορικά Στοιχεία |
|
 |
|
|
Στο σταυροδρόμι
της ιστορίας και του πολιτισμού βρέθηκε η φθιωτική
γη. Εδώ γεννήθηκαν οι Αμφικτιονίες, η πρώτη
μορφή οργανισμού ενωμένων εθνών. Εδώ ανακαλύφθηκαν
νεολιθικοί οικισμοί και ευρήματα της εποχής του
χαλκού και κυρίως των πρώϊμων και ύστερων φάσεων
του μυκηναίκού πολιτισμού, καθώς και στοιχεία που
μαρτυρούν την ακμή οικιστικών κέντρων από τους κλασικούς
χρόνους μέχρι την ύστερη αρχαιότητα.
Με ποταμούς αίματος ποτίστηκε το χώμα της Φθιώτιδας
ανά τους αιώνες. Στα στενά των Θερμοπυλών,
το 480 π.Χ., ο βασιλιάς της Σπάρτης, Λεωνίδας,
με 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς, έπεσαν ηρωϊκά,
αφού προέβαλαν σθεναρή αντίσταση, προσπαθώντας να
φράξουν το δρόμο στους Πέρσες εισβολείς. Στα βυζαντινά
χρόνια, το 995 μ.Χ., στη θέση Παλαιόμυλος της κοιλάδας
του Σπερχειού έγινε η αποφασιστικής σημασίας μάχη
του Νικηφόρου Ουρανού (στρατηγού του Βασιλείου Β'
του Βουλγαροκτόνου) εναντίον των Βουλγάρων επιδρομέων,
των οποίων ηγείτο ο βασιλιάς Σαμουήλ,
Οι Βυζαντινοί κατατρόπωσαν τις βουλγαρικές ορδές
και ο ίδιος ο Σαμουήλ κατόρθωσε να διαφύγει τραυματισμένος, |
|
Στην Αλαμάνα, στις 23 Απρίλη του
1821, ο Αθανάσιος Διάκος βρίσκει φρικτό
θάνατο. 'Ηταν το τίμημα που πλήρωσε για την "αποκοτιά
του" να αντισταθεί, με μια χούψτα παλικάρια,
στους Τουρκαλβανούς του Ομέρ Βρυώνη. Και λίγους
μήνες αργότερα, στις 26 Αυγούστου 1821, στα Βασιλικά,
έξω από το χωριό Ρεγκίνι της Λοκρίδας, οι 'Ελληνες
οπλαρχηγοί κατατρόπωσαν τους Τούρκους του Μπαίράμ
Πασά, σε μια από τις σημαντικότερες μάχες της
Επανάστασης του 1821.
Στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η ιστορία καταγράφει
την ανατίναξη της μεγάλης στρατηγικής σημασίας
σιδηροδρομικής γέφυρας του Γοργοποτάμου.
Στις 25 Νοεμβρίου του 1942, 150 αντάρτες του ΕΜΣ,
υπό τον καπετάνιο Άρη Βελουχιώτη και άλλοι 60
του ΕΔΕΣ, υπό τον στρατηγό Ναπολέοντα Ζέρβα, εξουδετέρωσαν
τη φρουρά της γέφυρας,ελευθερώνοντας το
πεδίο για τους Άγγλους, που τοποθέτησαν τα εκρηκτικά
και την τίναξαν στον αέρα. Το επιτυχημένο σαμποτάζ
ανέκοψε τον ανεφοδιασμό των δυνάμεων του Ρόμελ
στη Βόρειο Αφρική, γεγονός που έδωσε στους συμμάχους
την ευκαιρία να περάσουν στην αντεπίθεση. |
|
|
 |
 |
|
Η προικισμένη
φθιωτική γη, προνομιούχος τόπος στο κέντρο του ελλαδικού
χώρου, με πολλά χιλιόμετρα δαντελωτών ακτών, εύφορες
κοιλάδες και ζωογόνα ποτάμια, προσήλκυσε, όπως ήταν
φυσικό, το ενδιαφέρον του ανθρώπου, από τα πρωιμότερα
στάδια της προϊστορίας. Οικιστικά λείψανα νεολιθική
ς εποχής σώζονται σε πολυάριθμους λοφίσκους, τις
ονομαζόμενες τούμπες ή μαγούλες, που έχουν εντοπιστεί
σε διάφορα σημεία του νομού, από το βόρειο άκρο
στην επαρχία Δομοκού μέχρι την κοιλάδα του Βοιωτικού
Κηφισού στο νότο.
Στις πρώτες φάσεις της εποχής του χαλκού οι κάτοικοι
των παράκτιων εγκαταστάσεων, όπως του πρωτοελλαδικού
οικισμού που ανασκάφτηκε πρόσφατα στη θέση «Ράχη»
Προσκυνά,αναπτύσσουν σχέσεις με τις Κυκλάδες, απ'
όπου εισάγουν αντικείμενα και υλικά και υιοθετούν
στοιχεία της ανθούσας τέχνης και τεχνικής τους.
Στους χρόνους της μυκηναϊκής κυριαρχίας η «Ερήβωλος
Φθίη» και η «Εώα Λοκρίς» αποτελούν τμήματα της περιφέρειας
του μυκηναίκού κόσμου. Στο λόφο Πύργο Λιβανάτων
αναγνωρίστηκε η θέση του ομηρικού Κύνου, όπου, σύμφωνα
με την παράδοση, εγκαταστάθηκαν μετά τον κατακλυσμό
και έζησαν το υπόλοιπο της ζωής τους, οι δύο μυθικοί
γενάρχες, ο Δευκαλίων και η Πύρρα. |
Ταφικοί
κύκλοι των πρώιμων μυκηναίκών χρόνων στη θέση «Φανός»
Γλύφας, η οποία ταυτίζεται με την ομηρική Αντρώνα,
μαρτυρούν την ιστορική συνέχεια του έθνους. Οι μνημειώδεις
λαξευτοί, θαλαμωτοί τάφοι της Ελάτειας και της ευρύτερης
περιοχής, με τις πολλαπλές ταφές και τα πλούσια
κτερίσματα, δίνουν το στίγμα των ύστερων φάσεων
του μυκηναϊκού πολιτισμού και της πρώιμης εποχής
του σιδήρου.
Στους ιστορικούς χρόνους αναπτύσσονται σημαντικοί
οικισμοί και ιδρύονται ιερά, αφιερωμένα στη λατρεία
των ολύμπιων θεών και ηρώων: στο Καλαπόδι Λοκρίδας,
ο ναός του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος Ελαφηβόλου,
του οποίου η ιστορία αρχίζει από τη μυκηναίκή εποχή,
γνώρισε αλλεπάλληλες καταστροφές και ανοικοδομήσεις
μέχρι τα χρόνια του Θεοδόσιου.
Στην Ανθήλη, έδρα της πρώτης Αμφικτιονίας, λατρευόταν
η Δήμητρα Πυλαία. Στην Πυρά της Οίτης, τόπος του
μαρτυρίου του Ηρακλή, ιδρύθηκε πανελλήνιας εμβέλειας
ιερό προς τιμήν του και στις Αλές Λοκρίδας (σημερινό
Θεολόγο) αποκαλύφθηκε ο ναός της Αθηνάς Σωτήρος. |
|
 |
Από τον
50 π.Χ, αιώνα, ολόκληρη η περιοχή της σημερινής
Φθιώτιδας, ως φυσικό πέρασμα κάθε στρατιάς προς
το νότο, μετατρέπεται συχνά σε πεδίο μάχης, Η αρχή
αυτής της ιστορικής πορείας σηματοδοτείται από τη
μάχη των Θερμοπυλών, αιώνιο σύμβολο ηρωίσμού και
αυτοθυσίας των Ελλήνων που έπεσαν στο λόφο Κολωνού,
μαχόμενοι ενάντια στις ορδές των Περσών.
Για αμυντικούς λόγους, οι οικισμοί της Φθιώτιδας
περιβάλλονται με τείχη (Λαμία, Αχινός, Στυλίδα,
Τιθορέα, Δρυμαία, Πρόερνα), ενώ σε θέσεις κλειδιά
κτίζονται φρούρια -βίγλες, για τον έλεγχο των χερσαίων
και θαλάσσιων περασμάτων. |
|
Η ανασκαφική έρευνα των τελευταίων
ετών έχει δώσει μια αρκετά σαφή εικόνα της οικιστικής
οργάνωσης πολλών πόλεων: αρχιτεκτονικά κατάλοιπα
της Αγοράς και του Γυμνασίου της αρχαίας Λαμίας,
δημόσια κτίρια στον Αχινό, κλίμακες και δρόμοι
στην Παραλία Πελασγίας, ψηφιδωτά δάπεδα στην Υπάτη
και οργανωμένες νεκροπόλεις σε διάφορα σημεία
του νομού, αποτελούν μαρτυρίες για την ακμή αξιόλογων
οικιστικών κέντρων από τους κλασικούς χρόνους
μέχρι την ύστερη αρχαιότητα.
Τα σημαντικότερα από τα ευρήματα των ανασκαφών
στο νομό Φθιώτιδας εκτίθενται, με τρόπο εποπτικό
και διδακτικό, στα δύο νεοσύστατα αρχαιολογικά
μουσεία της Λαμίας και της Αταλάντης. |
 |
|
 |
|
|
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ
ΧΩΡΟΙ - ΜΟΥΣΕΙΑ
Πλούσια σε αξιοθέατα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος
είναι η φθιωτική γη. Διάσπαρτα σε όλη σχεδόν την
έκταση του νομού, σώζονται τα απομεινάρια αρχαίων
οικισμών και μνημείων, κάστρα και πύργοι, ενώ μεγάλο
ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα εκθέματα των μουσείων.
Βρίσκονται δε στις παρακάτω περιοχές:
Άγιος Ιωάννης Θεολόγος (αρχαία πόλη Αλές):
Τμήματα οχυρωματικού περιβόλου του 6ου π.Χ. αιώνα,
βωμός της Αθηνάς, λείψανα νεολιθικού οικισμού, οικοδομικά
αρχαίας κλασικής και ελληνιστικής περιόδου και θεμέλια
εκκλησίας βυζαντινών χρόνων.
Λιβανάτες -Πύργος (Κύνος):
Οικιστικό συγκρότημα της υστεροελλαδικής περιόδου
και τμήματα οχύρωσης της ελληνιστικής περιόδου γύρω
από το λόφο.
Κάστρο Κολάκας (θέση Πύργος, Κοινότητα Κυρτώνη):
Αρχαία οχύρωση, με τετράγωνο πύργο, κτισμένη με
λιθόπλινθους, πάχους 1,5 μ.
Ιερό της Αρτέμιδος Ελαψηβόλου και του Απόλλωνος
της Υαμπόλεως (Καλαπόδι):
Θεμέλια δωρικού περιmέρου ναού με κίονες, των μέσων
του 6ου π.Χ. αιώνα και ενός ανάλογου, των κλασικών
χρόνων.
Ελάτεια:
Ακρόπολη της αρχαίας Ελάτειας και μυκηναϊκό νεκροταφείο
θαλαμωτών τάφων. Ιερό αφιερωμενο στην Αθηνά Κραναία
και λείψανα δωρικού ναού.
Τείχος Τιθορέας:
Φέρει πύργους κατά διαστήματα, χρονολογείται στους
ελληνιστικούς χρόνους και θεωρείται από τα καλύτερα
δείγματα οχυρωματικής της περιόδου.
Κάστρο Δρυμαίας:
Ταυτίζεται με την ακρόπολη της αρχαίας πόλης των
Φωκέων Δρυμαίας. Είναι του 5ου π.Χ. αιώνα. Σώζονται
τετράγωνοι πύργοι και λείψανα ναού, αφιερωμένου
στη Θεσμοφόρο Δήμητρα.
Κάστρο Μενδενίτσας:
'Ενα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα οχύρωσης
της εποχής της Φραγκοκρατίας (13ος μ.Χ. αιώνας)
στη Στερεά Ελλάδα, στη θέση της αρχαίας πόλης Φαρύγαι.
Θερμοπύλες:
Τμήμα τείχισης ελληνιστικών χρόνων, ίχνη οικοδομημάτων
βυζαντινής περιόδου και τείχος σε οδοντωτή διαμόρφωση,
του 6ου π.Χ. αιώνα. Βρίσκονται στο λόφο του Κολωνού,
απέναντι από το σύγχρονο μνημείο του Λεωνίδα.
Κάστρο Λαμίας:
Τμήματα οχυρωματικού περιβόλου του 5ου π.Χ. αιώνα
και άλλα, από επεμβάσεις και επισκευές, της βυζαντινής
και μεσαιωνικής περιόδου. |
Τείχος
Στυλiδας:
Ελληνιστικής περιόδου, με τετράγωνο πύργο, στο λόφο
Προφήτη Ηλία. Περιέκλειε την αρχαία πόλη των Φαλάρων.
Κάστρο Αχινού:
Ακρόπολη του 4ου π.Χ. αιώνα, που ταυτίζεται με την
οχύρωση της αρχαίας πόλης του Εχινούντος.
Κάστρο Πελασγίας:
Οχυρωματικός περίβολος της ακρόπολης της αρχαίας
πόλης των Φθιωτών Αχαιών, του 5ου π.Χ. αιώνα.
Φανός Γλύφας:
Νεκροταφείο της μεσοελλαδικής εποχής.
Κάστρο Γλύφας:
Ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Αντρώνας, του
4ου π.Χ. αιώνα και σπήλαια συνδεδεμένα με τη λατρεία
της Δήμητρας.
Πυρά Ηρακλέους (Ξεροβούνι Παύλιανης):
Τμήματα πρόστυλου δωρικού ναού του 3ου π.Χ. αιώνα
και βωμός της αρχαϊκής εποχής.Το ιερό ήταν αφιερωμένο
στον Ηρακλή.
Κάστρο Μακρακώμης (Λόφος Καστρί):
Λείψανα τείχους ακρόπολης ελληνιστικής περιόδου.
Μεξιάτες:
Θαλαμωτοί τάφοι μακεδονικού τύπου, του 3ου π.Χ.
αιώνα.
Υπάτη:
Τμήματα τείχους και ένας τετράγωνος πύργος ελληνιστικής
περιόδου. |
|
Βαρκά
Υπάτης (Λουτρά Υπάτης):
Ερείπια τρίκλιτης βασιλικής παλαιοχριστιανικών χρόνων
(β' μισό 6ου μ.Χ. αι.), με αρχαίο υλικό.
Περιβόλι Σπερχειάδος (θέση Κοτρώνι):
Κτιστός καμαρωτός τάφος μακεδονικού τύπου, ελληνιστικών
χρόνων.
Μάρμαρα Σπερχειάδος:
Τύμβοι υπο-μυκηναίκής εποχης,
Τείχος Δομοκού (αρχαία Θαυμακός):
Τείχος του 5ου - 4ου π.Χ, αιώνα, ανάμεσα στα σπίτια
του σημερινού Δομοκού,
Γυναικόκαστρο (αρχαία Πρόερνα):
Τείχη ελληνιστικής περιόδου, που ταυτίζονται με
την ακρόπολη της αρχαίας θεσσαλικής πόλης Πρόερνα,
Νέο Μοναστήρι (Πρόερνα):
Ιερό Δήμητρας του 4ου π.Χ. αιώνα.
Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας:
Από τα αρτιότερα της χώρας, με ευρήματα ανασκαφών
από την 8η π.Χ. χιλιετία.
Λαογραφικό Μουσείο Φθιώτιδας:
Στόχος του, η ανεύρεση, διάσωση και διατήρηση κάθε
είδους λαογραφικού υλικού, καθώς και η διαφύλαξη
και διάδοση της παράδοσης και των εθίμων της Φθιώτιδας.
Διαθέτει πλούσια συλλογή από τοπικές φορεσιές, υφαντά,
κεντήματα, σκεύη, εργαλεία και άλλα αντικείμενα.
Μουσείο Ομίλου Λαμιωτών:
Εκτίθενται έγγραφα, εφημερίδες, φωτογραφικό υλικό
και αντικείμενα επαγγελμάτων που έσβησαν, από την
παλιά Λαμία. |
|
|
Εξερευνήσεις
