Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου στεγάζεται στο Αρχοντικό Τοπάλη, το οποίο κτίστηκε το 1844 σύμφωνα με την χρονολογία που είναι χαραγμένη στο λιθανάγλυφο υπέρθυρα της εισόδου.
Πρόκειται για ένα τριώροφο Αρχοντικό, αντιπροσωπευτικό δείγμα της κλασσικής Πηλιορείτικης Αρχιτεκτονικής, όπως αυτή διαμορφώθηκε στο τέλος του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα. Είναι λιθόκτιστο στο μεγαλύτερο μέρος του εκτός από το νότιο τμήμα του τελευταίου ορόφου, που είναι κατασκευασμένο από τσατμά.

Στεγάζεται με ξύλινη τετράκλινη στέγη με σχιστολιθικές σκεπόπλακες της περιοχής, η οποία προεξέχει περιμετρικά προφυλάσσοντας έτσι με τον τρόπο αυτό τους ευαίσθητους λασπόκτιστους τοίχους.
Έχει έντονα φρουριακό χαρακτήρα με τις πολλές πολεμότρυπες και τον αμυντικό πυργίσκο πάνω στη στέγη του, τη θωρακισμένη είσοδό του με τις βαριές προστατευτικές αμπάρες της, τις μυστικές κρύπτες του και τα ελάχιστα μικρά και σιδερόφρακτα παράθυρα του ισογείου που πληθαίνουν σταδιακά στους παραπάνω ορόφους.
Το Αρχοντικό αυτό, το 1932 η οικογένεια Τοπάλη, δώρισε στην Κοινότητα Μακρινίτσας, προκειμένου να στεγάσει το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου. Η πρώτη επισκευή του έγινε στα 1957 και έγιναν προσπάθειες λειτουργίας του στη 10ετία του '60.

Το 1985 χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Ακολούθησε η σύνταξη της μελέτης επισκευής και αποκατάστασής του, το 1994, από την 5η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων.

Η λαογραφική συλλογή περιλαμβάνει ένα πλήθος εκθεμάτων που σήμερα ξεπερνούν τα 1500 αντικείμενα, από τα 311 που είχε αρχικά, μεταξύ των οποίων μια σειρά τοιχογραφιών λαϊκής ζωγραφικής από Αρχοντικό του 18ου και του 19ου αιώνα από την περιοχή του Πηλίου, μια πλούσια συλλογή παλιών φωτογραφιών των αρχών του αιώνα μας, χάλκινα, ξύλινα και κεραμικά σκεύη οικιακής χρήσης, τον εξοπλισμό της απόσταξης του τσίπουρου, εικόνες, χαλκογραφίες και μικροαντικείμενα εκκλησιαστικής τέχνης, παραδοσιακές φορεσιές του Πηλίου, ιστορικά κειμήλια της Μακρινίτσας, όπως το λάβαρο της Επανάστασης του 1878, ο εξοπλισμός της κλωστικής και της υφαντικής τέχνης, μάλλινα υφαντά, "κιλίμια".

Το 1998 ενέταξε στην συλλογή του μια σειρά πινάκων λαϊκής ζωγραφικής του Βολιώτη θαλασσογράφου Ν. Χριστόπουλου προσφορά του ΕΟΤ προς το Μουσείο.
Βασικός στόχος με την έκθεση του λαογραφικού υλικού ήταν και είναι, το Αρχοντικό να μην χάσει το ζεστό χαρακτήρα του σπιτιού, ενώ παράλληλα με μια σύγχρονη μουσειακή αντίληψη να εκτεθούν οι συλλογές του με τρόπο που να αναδεικνύεται και να προβάλλεται ο λαϊκός πολιτισμός της περιοχής.

Ζωγραφική του Θεόφιλου
Ο γνωστός λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ από τη Μυτιλήνη εργάσθηκε για αρκετά χρόνια στο Βόλο και το Πήλιο. Ενα δείγμα της ζωγραφικής του βρίσκεται στο μικρό, ομώνυμο καφενείο, στο δυτικό άκρο της κεντρικής πλατείας.
Πρόκειται για μια τοιχογραφία του 1910, διαστάσεων 3,15Χ2,50 μ., με θέμα τον πρωτοκλέφτη Κατσαντώνη και τα παλληκάρια του, καθώς γλεντούν πάνω στα βουνά.
Επίσης στην εκκλησία της Παναγίας, φυλάσσεται φορητή εικόνα του Θεόφιλου, του 1911 με θέμα την Ανάσταση του Κυρίου.

Το μοναδικό λαογραφικό χορευτικο-μιμητικό έθιμο των "Μάηδων", αναφερόμενο στην ανα-γέννηση της φύσης και ζωής, που αναβιώνει κάθε χρόνο το καλοκαίρι από νέους του χωριού.