Εγιναν γνωστά από την περίφημη
καρσάνικη βελονιά τους που πήρε
το όνομά της από την Καρυά της
Λευκάδας, τον τόπο από όπου ξεκίνησε.
Για λόγους ευκολίας και επειδή
λίγος κόσμος γνώριζε το χωριό
της Καρυάς, αλλά πολλοί την Λευκάδα,
οι επισκέπτες του νησιού της έδωσαν
το δεύτερο όνομά της, λευκαδίτικη,
με το οποίο είναι εξίσου γνωστή.
Η τεχνική της καρσάνικης βελονιάς
έχει ως βάση την τεχνική της καφασοβελονιάς,
αλλά μεταφερμένη και στο οριζόντιο
σχέδιο, το σταυρογάζι.
Είναι ο διάδοχος των κεντημάτων
με τη λεγόμενη Βυζαντινή βελονιά,
με την οποία οι γυναίκες της Καρυάς
ήδη ασχολούνταν. Οι κεντήστρες
της περιοχής αρχικά έφτιαχναν
καλλιτεχνήματα, κεντώντας τα γυναικεία
εσώρουχα, τα μακριά γυναικεία
πουκάμισα και την τραχηλιά στα
ανδρικά πουκάμισα. Στη συνέχεια
ασχολήθηκαν επεκτείνοντας τις
καλλιτεχνικές τους δραστηριότητες
σε πάντες τοίχου, τραπεζομάντηλα,
σεντόνια, μαξιλαροθήκες κ.ά. χρησιμοποιώντας
σαν υλικό το λινάρι που ύφαιναν
σε ντόπιους αργαλειούς και με
το ίδιο υλικό κεντούσαν πάνω του.
Σημαντικό ρόλο στη διάδοση της
νέας τεχνικής έχει η Μαρία Σταύρακα
ή Κουτσοχέρω, γεννημένη στην Καρυά
περί το 1860. Σε μικρή ηλικία
μετά από ατύχημα στο οποίο έσπασε
το χέρι της, οι γιατροί για να
διαφύγουν από πιθανή μόλυνση της
το ακρωτηρίασαν. Με την δυνατή
θέληση όμως και με μεγάλη προσπάθεια
κατόρθωσε με το ένα χέρι να συνεχίσει
το κέντημα και να φροντίσει για
την εξάπλωση της νέας τεχνικής.
Αργότερα στα 1912 με τη σημαντική
βοήθεια της νύφης του λευκάδιου
ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, Ζωή
Βαλαωρίτη, ιδρύεται στην Καρυά,
Σχολή Κεντημάτων.
Η "Κουτσοχέρω" τώρα
διδάσκει στις μαθήτριές της για
την τέχνη του κεντήματος, προτρέποντας
στη δημιουργία νέων σχεδίων και
συμβουλεύοντας για φαντασία στην
πραγματοποίηση των έργων τους.
Από τους πρώτους μαθητές της ήταν
ο Αργύρης Σταύρακας, ανάπηρος
πολέμου καθηλωμένος σε μία πολυθρόνα.
Η αναπηρία του δεν στάθηκε εμπόδιο
στην ενεργή ενασχόλησή του με
το κέντημα και τελικά αφού έμαθε
άριστα την τεχνική της, συνέβαλε
αποφασιστικά με τον καλύτερο τρόπο
στην εξάπλωσή της συνεχίζοντας
αποτελεσματικά την τοπική παράδοση.
Σήμερα έχουν απομείνει λίγες παραδοσιακές
κεντήστρες, κυρίως ηλικιωμένες
που συνεχίζουν να συγκεντρώνονται
στα σοκάκια του χωριού και να
κεντούν. |