Στο Νομό Ηλείας βρίσκεται η πόλη της Αρχαίας Ολυμπίας, που συχνά αναφέρεται και ως Ολυμπία.
Ο οικισμός είναι χτισμένος σε κοντινή απόσταση από τον αρχαιολογικό χώρο και τη κοιλάδα όπου ρέει ο Αλφειός ποταμός και απέχει 23 χλμ από τον Πύργο.

Η περιοχή διαθέτει πληθώρα από ξενοδοχειακές μονάδες με σκοπό να φιλοξενήσουν όλους όσους φτάνουν στην Ολυμπία για να επισκεφτούν τον αρχαιολογικό χώρο.

Ο Αρχαιολογικός Χώρος της Ολυμπίας

Το Ιερό της Ολυμπίας ξεκινά από τους πρόποδες του Κρονίου λόφου, ανάμεσα στον Αλφειό και τον παραπόταμό του, τον Κλαδέο. Αποτελούσε Πανελλήνιο Ιερό κατά τους αρχαίους χρόνους όπου κάθε τέσσερα χρόνια λάμβαναν χώρα αγώνες προς τιμή του πατέρα των θεών, τον Δία.

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το πώς ξεκίνησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Μία από αυτές ισχυρίζεται πως ο Δίας αγωνίστηκε με τον πατέρα του, τον Κρόνο, και κατάφερε να πάρει το θρόνο των θεών από αυτόν. Προς μνήμη για τη νίκη του, δημιούργησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Χαρακτηριστικά των αγώνων αυτών, γνωστοί ως Ολυμπιακοί Αγώνες, ήταν η ευγενής άμιλα, η τιμή και η ειρήνη. Αυτό είχε ως απόρροια να η πόλη να ανακηρυχθεί ιερή και απαραβίαστη, να απαγορευτεί η είσοδος του στρατού σε αυτή και να σταματούν οι πόλεμοι σε ολόκληρη την Ελλάδα κατά τη διάρκεια τους.

Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες που διεξάχθηκαν ήταν το 776 π.Χ. Κάθε τέσσερα χρόνια μέχρι το
393 μ.Χ οι Έλληνες συγκεντρωνόντουσαν με σκοπό να πάρουν μέρος σε αυτούς και να αγωνιστούν..

Ο θεσμός καταργήθηκε το 395 μ.Χ από τον Θεοδόσιος Α΄ ενώ η αναβίωση τους ξεκίνησε το 1896 με την 1η Ολυμπιάδα στην Αθήνα, χάρις των προσπαθειών του Γάλλου βαρόνου Pierre de Coubertin.

Το 1826 ξεκίνησαν οι ανασκαφές για να έρθει στο φως το λίκνον του Ελληνισμού και διήρκησαν αρκετές δεκαετίες. Από αυτές πολλά και σημαντικά ήταν τα ευρήματα μερικά από τα οποία εκτίθενται είτε στο «φυσικό» τους χώρο είτε στο μουσείο.

Τα κτίρια που εκτείνονται σε όλο το μήκος του χώρου είναι άξια θαυμασμού. Μερικά από αυτά είναι το Ρωμαϊκό πρόπυλο, το Πρυτανείο, το Φιλιππείο, το Ηραίο όπου βρέθηκε και ο Ερμής του Πραξιτέλη, το Πελόπειο, το Νυμφαίο, το Μητρώο και, πιο κάτω, το στάδιο με τη στοά της Ηχούς (που αποτελεί την είσοδο του σταδίου).

Το στάδιο είχε χωρητικότητα 40.000 θεατών. Δίπλα του βρισκόταν ο μεγαλοπρεπής δωρικού ρυθμού Ναός του Δία όπου βρισκόταν και το χρυσελεφάντινο άγαλμα του πατέρα των θεών.

Η παρουσία των έργων τέχνης και σημαντικής αξίας δεν σταματάει εδώ.
Ύστερα από το ναό μπορεί κανείς να θαυμάσει το Βουλευτήριο, τη Νότια στοά, το Λεωνιδαίο -μέρος στο οποίο φιλοξενούνταν οι επίσημοι καλεσμένοι των αγώνων, η Παλαίστρα και το Γυμνάσιο.
Το Γυμνάσιο ήταν επιστεγασμένο σε όλη του την έκταση με σκοπό οι καιρικές συνθήκες να μην επηρεάζουν τις προπονήσεις των αθλητών. 

Είναι απαραίτητο να σημειωθεί πως χρειάζονται αρκετές ώρες για να δει ο επισκέπτης τον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας.
Για το λόγο αυτό, καλό είναι να αποφεύγονται οι μεσημεριανές ώρες, να έχει εξοπλιστεί νωρίτερα με καπέλο και νερό.

Το Μουσείο της Ολυμπίας

Το Μουσείο της Ολυμπίας βρίσκεται απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο. Υπάρχει πρότυπο σχέδιο της δομής του χώρου καθώς επίσης και πολλά αντικείμενα με μεγάλη ιστορική αξία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτών είναι το άγαλμα του Ερμή του Πραξιτέλη, τη Νίκη του Παιωνίου, τα αετώματα του ναού του Δία καθώς και αντικείμενα όπως αφιερώματα που έκαναν οι κάτοικοι της Αρχαίας Ελλάδας προς τους θεούς του Ολύμπου για να κερδίσουν την εύνοιά τους.